Hội chứng buồng trứng đa nang (PCOS) là một trong những rối loạn nội tiết phổ biến nhất ở phụ nữ trong độ tuổi sinh sản, gây ra nhiều triệu chứng khác nhau, trong đó có mụn trứng cá dai dẳng và khó kiểm soát. Mụn trứng cá trong PCOS không chỉ ảnh hưởng đến thẩm mỹ mà còn tác động tiêu cực đến tâm lý và cuộc sống hàng ngày của người bệnh.

I. Buồng trứng đa nang (PCOS)

 

• PCOS thường được định nghĩa như một hội chứng lâm sàng gồm nhiều dấu hiệu chứ không phải chỉ có sự hiện diện của nhiều nang ở buồng trứng. Nhưng thông thường, PCOS được nghĩ tới khi kết quả siêu âm cho thấy buồng trứng chứa nhiều nang noãn có kích thước từ 2 – 8 mm.
• Bệnh đặc trưng bởi rối loạn nội tiết tố nam nữ và tình trạng kháng insulin, điển hình là các triệu chứng: kinh nguyệt thất thường, béo phì, rậm lông, mụn trứng cá, rụng tóc, mảng tăng sắc tố da, …
  II.  Cơ chế gây mụn trứng cá trong buồng trứng đa nang

 

• Nguyên nhân gây mụn trứng cá trong PCOS xuất phát từ sự tăng nồng độ nội tiết tố nam (androgen), hormone có chức năng kích thích tuyến bã nhờn sản xuất dầu.
• Khi androgen tăng cao, tuyến bã nhờn hoạt động mạnh hơn, làm da tiết ra nhiều dầu hơn bình thường. Lượng dầu thừa này kết hợp với tế bào chết gây bít tắc lỗ chân lông, tạo điều kiện thuận lợi cho vi khuẩn P. acnes phát triển, dẫn đến viêm nhiễm và gây ra mụn.
• Androgen và sự phát triển của mụn: Hormone androgen cao không chỉ kích thích tuyến bã nhờn mà còn ảnh hưởng đến chu kỳ sống của tế bào da. Điều này làm cho các tế bào da chết không thể bong tróc tự nhiên, gây tích tụ và tạo thành mụn.
• Sự tăng insulin và kháng insulin: PCOS còn liên quan đến tình trạng kháng insulin, dẫn đến việc cơ thể phải sản xuất nhiều insulin hơn để kiểm soát đường huyết. Insulin cao kích thích sản xuất androgen, từ đó gây ra mụn trứng cá.
  
  III. Hậu quả của mụn trứng cá

 

Mụn trứng cá không chỉ là những tổn thương về mặt thẩm mỹ mà còn ảnh hưởng sâu sắc đến sức khỏe tâm lý và chất lượng cuộc sống. Dưới đây là những hậu quả chính mà mụn trứng cá có thể để lại:

 

• Sẹo và vết thâm: Mụn trứng cá thường để lại các loại sẹo như sẹo rỗ, sẹo lồi, hoặc vết thâm trên da. Những tổn thương này có thể tồn tại lâu dài, gây khó khăn cho việc cải thiện ngoại hình và làm mờ theo thời gian mà không có sự can thiệp điều trị.
• Giảm tự tin và lo âu: Tình trạng mụn trứng cá nghiêm trọng hoặc kéo dài có thể khiến người mắc cảm thấy tự ti, ngại giao tiếp xã hội.
• Tăng nguy cơ viêm nhiễm: Nếu không được điều trị đúng cách, mụn trứng cá có thể dẫn đến viêm nhiễm nặng hơn, làm tăng nguy cơ bội nhiễm da. Việc tự ý nặn mụn hoặc dùng sản phẩm không phù hợp cũng có thể khiến tình trạng viêm trở nên nghiêm trọng và lan rộng.
• Da không đều màu và sạm: Sau khi lành mụn, da có thể xuất hiện các vùng không đều màu, sạm da do sự tích tụ sắc tố melanin tại những vùng viêm nhiễm.
• Tốn kém chi phí điều trị lâu dài: Mụn trứng cá và hậu quả của nó thường yêu cầu các liệu pháp điều trị chuyên sâu như laser, peel da, hoặc sử dụng sản phẩm đặc trị, tốn kém cả về chi phí lẫn thời gian để đạt được làn da như mong muốn.

IV. Liệu pháp điều trị cho mụn trứng cá trong PCOS

 

1. Thay đổi chế độ ăn uống

• Chế độ ăn ít đường và tinh bột, giàu chất xơ giúp kiểm soát mức đường huyết và giảm insulin, từ đó kiểm soát androgen và giảm tình trạng mụn trứng cá.
• Bổ sung omega-3, chất chống oxy hóa từ các loại rau củ và trái cây như quả mọng, và các loại hạt có thể làm giảm viêm và hỗ trợ sức khỏe da.

 

2. Thảo dược hỗ trợ

• Một số thảo dược như quế, hương nhu, và cây cọ lùn được cho là có khả năng làm giảm mức androgen và tăng độ nhạy insulin.
• Cây chasteberry (cây nhục quế) cũng là một lựa chọn hỗ trợ điều chỉnh hormone sinh dục nữ, từ đó giúp kiểm soát mụn trong PCOS.

 

3. Chăm sóc da đúng cách

• Sử dụng các sản phẩm chăm sóc da không chứa dầu, nhẹ nhàng làm sạch da giúp hạn chế bít tắc lỗ chân lông.
• Nên tránh các sản phẩm gây kích ứng và sử dụng kem chống nắng để bảo vệ da.
• Ngoài ra, việc sử dụng các sản phẩm chứa thành phần tự nhiên như tinh dầu tràm trà, dầu hạt hoa anh thảo cũng có thể giúp giảm viêm và kiểm soát dầu.
  

4. Thuốc điều trị nội tiết

• Các loại thuốc tránh thai kết hợp estrogen và progestin thường được sử dụng để giảm sản xuất androgen, giúp điều hòa kinh nguyệt và giảm mụn trứng cá.
• Ngoài ra, thuốc kháng androgen như spironolactone cũng được sử dụng để giảm dầu và hạn chế mụn trứng cá.

 

5. Thuốc điều trị insulin

• Metformin, một loại thuốc điều trị tiểu đường, cũng được chỉ định cho phụ nữ mắc PCOS để tăng độ nhạy insulin.
• Thuốc này giúp kiểm soát insulin, từ đó giảm mức androgen và ngăn ngừa mụn trứng cá tái phát.

 

6. Sử dụng các sản phẩm điều trị mụn

• Các sản phẩm chứa benzoyl peroxide, axit salicylic và retinoid là những lựa chọn phổ biến để điều trị mụn trứng cá.
• Những thành phần này giúp làm sạch lỗ chân lông, giảm viêm, tiêu diệt vi khuẩn và tăng cường tái tạo tế bào da.
• Tuy nhiên, cần lưu ý rằng các sản phẩm này có thể làm khô da và cần sử dụng kèm kem dưỡng ẩm phù hợp.

 

7. Liệu pháp laser và ánh sáng

• Liệu pháp laser và ánh sáng (như liệu pháp ánh sáng xanh) có khả năng tiêu diệt vi khuẩn gây mụn, giảm viêm và kiểm soát dầu trên da. Đây là phương pháp thích hợp cho những trường hợp mụn nặng, cần sự can thiệp chuyên nghiệp.

 

Mụn trứng cá trong buồng trứng đa nang là một vấn đề phổ biến nhưng có thể được kiểm soát hiệu quả thông qua các liệu pháp tự nhiên và khoa học. Những thay đổi nhỏ trong lối sống, chế độ ăn uống, cùng với việc điều trị chuyên nghiệp khi cần thiết có thể mang lại kết quả tích cực, giúp người mắc PCOS tự tin và khỏe mạnh hơn.